Kiezen op inhoud
Tien tips voor de zorgverzekering
TEKST REINOUT VAN DER HEIJDEN
Voor het tweede jaar achtereen verhogen zorgverzekeraars met name de premies voor goedkope zorgverzekeringen sterk. Ook beperken zij de premiekorting voor het vrijwillige eigen risico. Wie vorig jaar gekozen had voor een goedkope polis met een maximaal eigen risico van €885 per jaar, gaat in 2024 tussen €200 en €250 meer premie betalen.
In vergelijking met 2022 kan het verschil zelfs oplopen tot €400. De goedkoopste verzekering kostte in dat jaar tussen de €1050 en €1100, dat is inmiddels tussen €1450 en €1500. Wie weinig gebruik maakt van de zorgverzekering, betaalt nu dus ongeveer €35 per maand meer dan 2 jaar geleden.
Afgedwongen solidariteit
De verzekeraars beweren trots dat zij door de premiestijging meer recht doen aan hun collectieve functie. De risico’s worden steeds meer gedeeld door alle generaties. In feite betekent het dat er minder concurrentie is en dat de vergrijzing ertoe leidt dat jongeren steeds duurder uit zijn. De premiestijging is veel lager bij polissen populair bij ouderen die niet kiezen voor een goedkope verzekering met vrijwillig eigen risico.
Feitelijk is deze afgedwongen solidariteit al in 2017 begonnen. In dat jaar is voor het eerst het eigen risico bevroren op €385 per jaar. Er zijn verzekeraars die vrijwillig een lager eigen risico rekenen van €375, zoals DSW. Het eigen risico bevriezen maakt de zorgpremie voor iedereen hoger.
Toenemende solidariteit is maar de helft van het verhaal. Bij de meeste zorgpolissen is de keuzevrijheid de afgelopen jaren beperkt. Er bestaan in 2024 nog maar 4 restitutiepolissen, dat is 5% van het totaal. Bij de overige 95% kun je niet altijd terecht bij de zorgaanbieder waar de verzekeraar geen contract mee heeft. Kies je voor een niet-gecontracteerde aanbieder, dan moet je bijbetalen. Die bijbetaling is niet aftrekbaar voor de inkomstenbelasting als specifieke zorgkosten, net als de zorgpremie of het eigen risico.
Blind kiezen
Iedere Nederlander vanaf 18 jaar is verplicht tegen betaling een zorgverzekering af te sluiten. De basisverzekering is in principe uniform. Maar je krijgt de zorg vaak volledig vergoed, als je verzekeraar een contract heeft afgesloten met de zorgaanbieder waar je naar toe wilt. Sommige zorgverzekeraars weten pas rond de jaarwisseling met wie ze een contract hebben.
Je moet vooraf een polis kiezen, zonder dat je weet welke zorg je nodig zal hebben. Stel: je krijgt last van staar of je blijkt kanker te hebben. Dan wil je terecht bij een kliniek die voldoende ervaring heeft met je aandoening. Via ziekenhuischeck.nl of zorgkaartnederland.nl kun je uitzoeken waar je naar toe kan. Kun je er snel terecht of is er een wachtlijst? De volgende vraag is of die aanbieder ook een contract heeft bij je zorgverzekeraar. Dan is het afhankelijk van je polis of je de hele rekening vergoed krijgt.
Zeg de zorgverzekering op vóór 1 januari. Je kunt wachten tot eind januari met het afsluiten van een nieuwe verzekering, als bekend is welke contracten er zijn opgesteld. Wanneer je op 31 januari een verzekering afsluit, geldt die met ingang van 1 januari. Je betaalt ook voor een heel jaar.
Soorten polissen
Er zijn grofweg 4 soorten polissen: de budget- of beperkte naturapolis, de naturapolis, de combinatiepolis en de restitutiepolis.
Je kunt in 2024 kiezen uit ruim 80 polissen, ongeveer gelijk verdeeld over de eerste 3 categorieën. Er zijn - zoals eerder benoemd - slechts 4 restitutiepolissen. Met deze polis kun je overal terecht. De restitutiepolis is vooral belangrijk voor mensen die wijkverpleging of psychische hulp (GGZ) nodig hebben en niet lang op de wachtlijst willen. Je krijgt dan toch een vergoeding voor kleine zorgaanbieders zonder contract. Met een restitutiepolis krijg je overigens ook niet alles vergoed. Als de zorgverzekeraar de rekening onredelijk hoog vindt, kan deze een lager bedrag vergoeden.
Het verschil tussen alle andere polissen is schimmig. Hoe beter de polis, hoe meer zorgverzekeraars er zijn gecontracteerd. Bij een niet-gecontracteerde zorgaanbieder moet je een deel van de rekening zelf betalen. Hoe beter de polis, des te hoger het percentage dat de zorgverzekeraar betaalt. Maar het is niet zeker dat een combinatiepolis meer vergoedt dan een naturapolis.
Er is een klein aantal budgetpolissen (Zilveren Kruis, De christelijke zorgverzekeraar en Aevitae) die met een groot aantal ziekenhuizen geen contract hebben. ‘Als ouders zo’n budgetpolis kiezen,’ zegt de woordvoerder van Zilveren Kruis en De christelijke zorgverzekeraar, ‘heeft dat geen gevolgen voor hun kinderen tot 18 jaar. Die krijgen bij ons altijd een naturapolis en kunnen dus naar alle ziekenhuizen.’ Beide polissen kosten met €885 eigen risico €123 per maand. Bij Aevitae (€120 per maand met maximaal eigen risico) moet minstens 1 ouder een betere polis dan een budgetpolis hebben.
Ieder jaar opnieuw maatwerk
De conclusie: je moet ieder jaar bij je zorgverzekeraar checken of hij wel een contract heeft gesloten met de zorgaanbieders die je belangrijk vindt. Je moet in ieder geval het contract met de apotheek, het ziekenhuis en de klinieken in je directe omgeving controleren. Dat kan in onze Zorgvergelijker door bij de filters (links in het vergelijkingsscherm) te klikken op 'Voeg jouw zorgverlener toe'.
De uitkomst kan verrassend zijn. Bij een budget of beperkte naturapolis zijn veel aanbieders niet gecontracteerd. Zie het voorbeeld van de Aevitae Natura budget polis in onze Zorgvergelijker.
Bij de FBTO naturapolis basis staat vermeld dat er een volledige dekking onder ziekenhuizen bestaat. Dit betekent dat de verzekeraar voornemens is om met alle ziekenhuizen een contract af te sluiten. Met sommige ziekenhuizen is de verzekeraar nog in onderhandeling. Dat zie je aan het oranje vraagteken. Als je op onze website vervolgens de ziekenhuizen in de buurt selecteert, zie je aan de vraagtekens dat die contracten nog niet altijd rond zijn (peildatum 22 november 2023).
Om te weten te komen hoeveel je vergoed krijgt als de zorgaanbieder niet gecontracteerd is, moet je naar de verzekeringskaart of in de voorwaarden van de verzekeraar kijken. Die zijn terug te vinden onder het kopje 'Kenmerken & premie'. De resultaten kunnen ontluisterend zijn, zoals het voorbeeld van VinkVink (premie €132,90 per maand) laat zien:
Kijk goed naar de verschillen per zorgverzekeraar. Je vindt een overzicht van alle vergoedingen per verzekeraar via consumentenbond.nl/zorgverzekering/vergoedingen. Bij de meeste zorgverzekeraars kun je de basisverzekering en de aanvullende zorgverzekering bij verschillende zorgverzekeraars afsluiten. Zorgverzekeraars mogen wel aanvullende voorwaarden stellen voor de aanvullende zorgpakketten. Bij sommige krijg je te maken met een hogere premie of zijn er extra eisen voor acceptatie, zoals een aanvullende gezondheidsverklaring.
Vrijwillig eigen risico
Een manier om de premie te verlagen, is kiezen voor een hoger eigen risico dan €385. Dat levert een premiekorting op van 12% tot 52% van het gekozen risico. In 2024 is die korting gemiddeld 39%. In 2023 was dat nog bijna 50% gemiddeld. Bij 39% korting betaal je bij €500 vrijwillig eigen risico €195 minder premie per jaar.
Een lagere korting maakt het minder aantrekkelijk om te kiezen voor extra eigen risico. Hoe ouder de verzekerde, des te groter de kans dat hij het vrijwillige eigen risico moet aanspreken. Dat blijkt uit de jaarlijkse Zorgthermometer van Vektis:
Laten we er voor het gemak van uitgaan dat iedereen met meer dan €385 kosten het vrijwillige eigen risico volledig verbruikt. Dan kun je berekenen dat in 2024 het break-even punt bij een gemiddelde korting van €195 per jaar ligt bij verzekerden tussen 45 en 50 jaar. Dat betekent dat iedereen ouder dan 50 jaar beter niet kan kiezen voor een vrijwillig eigen risico. In 2023 toen de korting hoger was, lag het break-even-punt tussen 60 tot 65 jaar.
Zoek in de zorgvergelijker naar polissen met €385 en €885 eigen risico. Als het verschil op jaarbasis niet groot is, kan het lonen om toch te kiezen voor een laag eigen risico. Zeker als je iets ouder bent of weinig spaargeld hebt.
Opties
Het break-even-punt blijft een gemiddelde. Het hangt af van je gezondheid en de polis die je kiest. Maar het is goed om te weten dat een vrijwillig eigen risico steeds minder rendabel is.
Sommige verzekeraars geven bij duurdere polissen een hogere korting voor meer eigen risico. Met een hoog eigen risico schelen de goedkoopste en de duurste polis van FBTO maar €7 premie per maand (€84 per jaar). Op die manier kun je een verzekering vinden met een ruime dekking voor een premie van €135 tot €145 per maand, maar wel met een eigen risico van €885.
Of je kiest voor hetzelfde geld een verzekering met een laag eigen risico van €385 maar met een grotere kans om bij te moeten betalen als je meer keuze wilt of sneller geholpen wil worden. Voor de duidelijkheid: voor spoedeisende hulp kun je bij ieder ziekenhuis terecht, ook al heeft je verzekeraar daar geen contract.
Korting voor jaarbetaling
Je kunt ervoor kiezen om de premie ineens te betalen aan het begin van het jaar, in plaats van iedere maand. Dat is tegenwoordig minder interessant, omdat de rente op spaarrekeningen inmiddels een stuk hoger is. Gunstige spaarrekeningen leveren meer dan 2% rente per jaar op.
Het is nog wel gunstig om vooruit te betalen als de zorgverzekeraar 2% korting op de premie geeft. Het verschil tussen maandelijks betalen of vooraf aan het begin van het jaar scheelt 6 maanden rente. Immers, de eerste maand betaal je maar 1 maand vooruit, de tweede 2 maanden, et cetera. Hierdoor levert 2% betalingskorting je op jaarbasis 4% rente op.
Zorgverzekeraars met 2% korting voor jaarbetaling zijn: ASR, Ik Kies Zelf, IZA, Nationale-Nederlanden, CZ, Ohra, ONVZ, VvVA.
Besparen op aanvullend pakket
De steeds maar stijgende zorgpremie dwingt je om kritisch te kijken naar het aanvullende pakket. Je kiest vaak voor zo’n pakket zodat je iets vergoed krijgt van de zorg die je vrijwel zeker nodig hebt. Je gaat 2 keer per jaar naar de tandarts of 10 keer per jaar naar de fysiotherapeut. Bereken eens of je de afgelopen jaren niet meer aan premie betaald hebt dan wat er is vergoed.
Heb je een aanvullende zorgverzekering voor tandartskosten, fysiotherapie of iets anders? Let dan goed op of de verzekering in 2024 niet is aangepast. Kijk naar het aantal behandelingen dat je vergoed krijgt, naar de totale maximale vergoeding en de maximale vergoeding per behandeling. Neem de tijd om de voorwaarden door te nemen.
Wie een spierziekte, whiplash of een andere chronische aandoening heeft, krijgt fysiotherapie uit de basisverzekering vergoed vanaf de 21e behandeling. De eerste 20 behandelingen geldt per aandoening en dus niet per jaar. De vergoeding vanaf de 21e behandeling geldt voor een maximaal aantal maanden. Het kan wel een reden zijn om in ieder geval tijdelijk af te zien van het aanvullende pakket.
Je sluit de aanvullende polis altijd voor een heel jaar af. Overweeg om extra dekking voor medische zorg in het buitenland af te sluiten via je reisverzekering. Dan kun je je vaak beperken tot de periode dat je op reis bent.
Sluit je een restitutieverzekering af als basisverzekering en neem je een aanvullende verzekering? Check dan goed of de vergoeding op restitutiebasis ook voor de aanvullende verzekering geldt.
De basisverzekering is gratis voor kinderen tot 18 jaar. Kinderen zijn ook verzekerd voor zorg uit het aanvullende pakket van de ouder waarbij ze staan ingeschreven. Het is daarom aan te raden om kinderen mee te verzekeren bij de ouder met de meest uitgebreide verzekering. Bij aanvullende verzekeringen mogen verzekeraars wél premiekosten rekenen voor meeverzekerde kinderen. Een enkele verzekeraar doet dat ook.
Aftrekpost als alternatief
Als je geen aanvullend pakket neemt, kun je de zorgkosten als aftrekpost opvoeren bij de belastingaangifte. Bij een inkomen van €35.000 ligt de drempel ongeveer op €600 en bij €50.000 op €1100. Dat geldt zowel voor het inkomen van een alleenstaande als voor het gezamenlijke inkomen van 2 partners. Blijft het inkomen onder de grens van €36.409, dan mag je de zorgkosten verhogen met 40% of met 113% als je de AOW-leeftijd bereikt in het jaar voorafgaande aan de aangifte.
De kosten voor een fysiotherapeut zijn dus aftrekbaar als die niet in het basispakket zitten en er geen aanvullende verzekering voor is afgesloten. De fysio moet dan wel een verklaring afgeven waarin staat wat de klachten zijn en hoeveel behandelingen er nodig zijn.
Ouders met jonge kinderen nemen vaak een aanvullende verzekering om de kosten voor de orthodontie te dekken. Die verzekering heeft meestal een wachttijd van 1 jaar. Als je nu besluit om voor 2024 een aanvullend pakket te nemen voor de beugel van je kind, kun je pas in 2025 beginnen met declareren. Je betaalt dus minstens 2 jaar premie voor het eerste jaar dat je declareert. Zo betaal je bij DSW in 2 jaar €630, terwijl je 75% vergoed kan krijgen tot een maximum van €685.
Je kunt ervoor kiezen zelf de orthodontist te betalen. Dan kom je samen met andere zorguitgaven misschien wel boven de drempel voor de aftrek specifieke zorgkosten uit. Sommige uitgaven zijn niet aftrekbaar, zoals een bril. Bij een gehoorapparaat is de eigen bijdrage soms wel aftrekbaar.
Haal je in 2023 de aftrekdrempel niet? Betaal de rekening dan in januari, dan telt de betaling mee voor de zorgkosten in 2024.
