Woonlasten anno 2023
Alles wordt duurder. De woonlasten in de gemeenten blijven er niet bij achter. Het scheelt wel waar je woont en welke keuzes je gemeente maakt. Gemeentelijke belastingen zijn steeds meer een factor om rekening mee te houden.
Huishoudens met een koopwoning betalen dit jaar in de grote gemeenten 6,0% meer aan gemeentelijke woonlasten. Voor huurders is deze stijging met 3,2% veel lager. Het verschil is vooral te verklaren door de sterke stijging van de onroerendzaakbelasting (OZB). Die gaat in 2023 met 9,1% omhoog, bijna net zoveel als de inflatie over 2022 (10%). Dit blijkt uit het rapport Kerngegevens Belastingen Grote Gemeenten 2023 van het Centrum voor onderzoek van de economie van de lagere overheden (Coelo) van de Rijksuniversiteit Groningen.
Huiseigenaren: gemiddeld €925 per jaar
De gemeentelijke woonlasten voor meerpersoonshuishoudens met een koopwoning (OZB, rioolheffing en afvalstoffenheffing) stijgen gemiddeld met €52 euro tot €925 per jaar. Het grootste deel van deze stijging komt voor rekening van de OZB, die met gemiddeld €31 euro omhoog gaat. De afvalstoffenheffing stijgt met €16 (4,5%) en de rioolheffing met €9 (4,8%). De sterke stijging van de gemeentelijke woonlasten voor woningeigenaren komt vooral doordat Amsterdam, Den Haag, Den Bosch en Utrecht de OZB met 21% verhogen. Als we deze 4 gemeenten buiten beschouwing laten dan komt de stijging van de OZB uit op gemiddeld 4,9%. Dat wil niet zeggen dat deze 4 gemeenten een hoog OZB-tarief hebben. Met name Amsterdam en Den Haag hanteren nog altijd een laag tarief. In Den Haag ligt de gemiddelde OZB-heffing op €250 en in Utrecht op €450. Het gemiddelde van de 39 grootste steden is €375.
Huurders: gemiddeld €414 per jaar
Huishoudens met een huurwoning betalen geen OZB aan de gemeente, maar wel afvalstoffenheffing en in sommige gemeenten rioolheffing. Gemiddeld betalen zij hieraan €414. Dat is €13 (3,2%) meer dan in 2022. De lagere stijging voor huurders komt niet alleen doordat zij geen OZB betalen, maar ook doordat de rioolheffing voor huurders met 2,2% minder sterk stijgt dan die voor huiseigenaren. Opmerkelijk is dat 40% van de onderzochte gemeenten bij huurders geen kosten rekent voor het gebruik van het riool. Daarnaast zijn er nog 2 gemeenten (Apeldoorn en Dordrecht) die de rioolheffing bijna volledig compenseren via een teruggaaf op de aanslag. Huurders betalen gemiddeld €43 per jaar voor het riool, terwijl huiseigenaren daar €189 per jaar aan kwijt zijn. De afvalstoffenheffing is voor huurders en huiseigenaren gelijk.
Redenen voor verhoging
Amsterdam en Den Haag verhogen de OZB met meer dan 20%, onder meer omdat zij door de in 2023 ingevoerde nieuwe verdeelformule een lagere uitkering ontvangen uit het gemeentefonds. Het bestuur van Utrecht vindt de sterke OZB-stijging gerechtvaardigd omdat de waarde van de woning sterker is gestegen dan de belasting op dat vermogen (OZB). In deze stad betalen huurders alleen de afvalstoffenheffing van €366 per jaar, €13 meer dan vorig jaar. Huiseigenaren betalen er gemiddeld €1057, dat is €100 meer dan vorig jaar. Dit is geen nieuw beleid van de gemeente Utrecht. De Domstad laat de woonlasten voor huiseigenaren al jaren stijgen. Andere vastgoedeigenaren worden nog harder aangepakt. Sinds 2021 stijgt het OZB-tarief voor niet-woningen er 4 keer zo hard als het tarief voor woningen. De gemeente kiest er dus niet alleen voor om huiseigenaren zwaarder te belasten, maar ook de eigenaren van huur-, kantoor en winkelpanden. Deze koers is ingezet voor de gemeentelijke verkiezingen uit maart 2022. De grootste partijen in Utrecht leden bij die verkiezingen flink verlies, maar dat heeft er niet voor gezorgd dat het beleid is veranderd. Uit de jaarlijkse cijfers van Coelo haal je interessante informatie over het financiële beleid van gemeenten. In Utrecht betaalt de huiseigenaar dit jaar €300 meer aan woonlasten dan in 2020. Dat is een verhoging van bijna 40% in 3 jaar. Het is niet duidelijk of deze trend zich voortzet. Het is ook lastig om hier consequenties aan te verbinden. Verhuis je om deze reden naar Alkmaar, waar de gemiddelde woonlasten op €750 liggen en de verhoging sinds 2020 slechts €120 bedroeg? Verhuizen is nog geen bittere noodzaak, maar het lokale belastingbeleid wordt wel iets om rekening mee te houden.
Meer informatie: coelo.nl/nieuws.
